In Memoriam Tonny Eyk (1940-2025): Wat een gemis voor Nederland…
Onder de rook van Schiphol stonden de deuren van de gelijkvloerse zestigerjarenvilla van Tonny Eyk en zijn vrouw Liesbeth altijd wagenwijd open. Niet voor iedereen trouwens, want André Hazes is er ook wel eens de deur gewezen. Maar of je nou toevallig premier bent van het land, de allerbeste balletchoreograaf, hoofdredacteur van een krant of marketingkoning, iedereen zat aan de vierkante marmeren tafel, kreeg een rondleiding door het Tonny Eyk-museum en wie van eten houdt, mocht ademloos zijn bibliotheek met kookboeken bewonderen.
Het trieste van doodgaan is dat er met het overlijden zóveel talenten ook meteen ophouden te bestaan. Teun Eikelboom, geboren in Den Haag, leefde bijna 85 jaar totdat het niet meer ging. Wat was hij niet? Componist, bandleider, tv-persoonlijkheid en vooral ook een enorm muzikaal en netwerkwonder.
Kijk je op zondagavond naar Studio Sport dan weet je dat zijn tune (‘TatteTaTa,Ta,Ta,Ta’), nog even vitaal is sinds het moment dat Teun, zo liet Eyk zich door vrienden graag noemen, de noten in 1974 op papier zette. Maar ook Avro’s Toppop, Wedden dat en De Wie kent Kwis ontleenden hun tune aan het muzikale brein van Eyk.
Kinderen voor Kinderen
Vrijwel alle liedjes van Van Kooten & De Bie kwamen van zijn hand. Het idee werd in de week van de opnames doorgebeld en Eyk ging meteen aan de slag. Of dan de hits voor Kinderen voor Kinderen, Teun vormde een gouden duo met Herman Pieter de Boer. Ik heb zo waanzinnig gedroomd, Op een onbewoond eiland, het is onderdeel van het onmetelijke oeuvre, dat niet alleen bestaat uit muziek, maar ook reisboeken, krantencolumns en heel belangrijk, een culinair netwerk!
Zijn werkkamer in huis is behangen met posters en foto’s van zijn successen. De rondleiding begon altijd bij een vergeelde foto van Teun met zijn zusje Jeanette met wie hij begin jaren ‘50 het accordeon duo Les Deux Jeateux vormde. Heel aandoenlijk, het was de begintijd van het variété in Nederland.
Op zijn oude Apple, die voortdurend vastliep, communiceerde hij met de buitenwereld, altijd vlijmscherp en vooral grappig. Zijn avonturen met artiesten als Kees de Lange (‘De Bonte Dinsdagavondtrein’), Heintje Davids en boezemvriend Willy Alberti in het schnabbelcircuit waren mateloos ondeugend. De vriendschappen dateren uit een tijd dat Teun en zijn vrouw Liesbeth Vasbinder, een voormalig danseres van het Nationaal Ballet, het niet breed hadden.
Klassewerk
Ouderen herinneren zich Eyk als orkestleider bij de talkshows van Willem Duys (Voor de Vuist Weg), de grote Duitse shows van Rudi Carrell of jurylid van Klassewerk, de mini Play Back Show en van Sterrenslag. Alle ondeugende geheimen bij de opnames van Sterrenslag neemt Eyk jammer genoeg mee naar het hiernamaals. Hij verhaalde er met graagte over.
Tonny Eyk is in zijn leven zwaar gedecoreerd, met alle onderscheidingen op zijn borst zou hij niet meer rechtop kunnen lopen. De laatste was de Buma Oeuvre Award, die hij twee jaar geleden ontving in het Amsterdamse Tropenmuseum. Bijzonder, want Eyk lag zelfs tot op de dag van zijn overlijden overhoop het de club die componisten vergoedingen uitkeert voor hun werk. Buma heeft Eyk, want ja hij kon ook lastig zijn, ooit lid gemaakt van de plagiaatcommissie. Daar was hij stiekem wel trots op dat hij goed overweg kon met topjuristen.
Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, Edisons, gouden en platina platen of de hoge Franse onderscheiding, Teun liep er niet mee te koop. Dat hij als Skipper van de KLM, een eretitel voor bekende Nederlanders, soms een upgrade kreeg voor de vlucht naar Nice zijn zo geliefde Côte waar hij ook afgelopen jaar nog vertoefde in Juan-Les-Pins waar zijn appartement ligt. De reisboekjes met daarin de routes naar de leukste betaalbare restaurantjes naar het zuiden zijn legendarisch populair.
Geen allemansvriend
Eyk was beslist geen allemansmans vriend. Hij kon ook heel gemakkelijk de deur dichtgooien als hij het gevoel had belazerd te worden, omdat de mannen met het geld en de macht in de mediawereld er bij hem op een koopje vanaf wilden komen. Wel dichtte Eyk – met een knipoog – zichzelf veel politieke macht toe. Waarom? Hij speelde op talloze diners en bijeenkomsten van verschillende kabinetten. Zijn netwerk onder politici was groot, ze vonden een luisterend oor bij de goedlachse Eyk, die trouwens aan het eind van het jaar zijn zuurkool met spek gedachte fanatiek begon uit te dragen. ‘Want zuurkool met spek eten op Nieuwjaarsdag, het hele jaar geen geldgebrek…’
Ook het geheim van de single die Teun in het diepste geheim met toenmalig koning Juliana opnam neemt hij ook mee. Hij legde het vinyl een paar keer trots op de platenspeler. En, eerlijk gezegd, Juliana bleek talent te hebben.
De laatste keer dat ik hem zag schitteren was donderdag 1 mei van dit jaar in Noordwijk aan Zee. Wat veel mensen niet weten is dat Eyk ook klassieke muziek schreef. Jaap van Zweden heeft het uitgevoerd, het klonk ook in een bekende concertzaal in Sint-Petersburg, maar ook piepjonge talenten voerden zijn werk uit.
Jonge talenten
Tijdens deze meiavond in Hotel Huis ter Duin zat Teun op de eerste rij. Voor deze jonge talenten was Eyk een grootheid, hij liet ze door zijn muziek stralen. Na afloop, met de ondergaande zon in de Noordzee als decor, kon Eyk zijn tranen nog maar nauwelijks bedwingen als je jongeren hem kwamen bedanken.
Dat het leven van voorbijgaande aard is daar werd de Familie Eyk enkele jaren geleden hardhandig mee geconfronteerd door met het overlijden van Patrick Eyk, de zoon van Teun en Liesbeth. Patrick Eyk was in zijn jongere jaren profwielrenner, waardoor ook Eyks fascinatie door is ontstaan voor het wielrennen. Eyk verzamelde wielrentruien van de allergrootste coureurs en hij was prominent lid van de wielrenvriendenclub DOF. Zijn kleinzoon Tyler viert inmiddels successen als wielrenner bij de junioren. Zowel kleinzoon als opa waren supertrots op elkaar.
Voor de laatste keer
In oktober van dit jaar was ik de laatste keer bij Teun in Badhoevedorp. Te vaak moest hij het laatste jaar een beroep doen op de gezondheidszorg en door vervelende valpartijen werd het er niet beter op. Een moeilijke tijd brak aan met uiteindelijk het overlijden zo vlak voor kerst.
Matthijs van Nieuwkerk eerde Tonny Eyk in een van zijn laatste shows in 2022 in de rubriek Forever Young. Teun wilde eigenlijk niet gaan. ‘Doe het nou maar’, was mijn laatste zetje en het werd een prachtige hommage.
Want The show must go on, want zo zat het leven van Eyk in elkaar. Het lot wil dat twee van zijn vrienden recent ook het leven lieten. John Fentener van Vlissingen, zakenman en weldoener, en choreograaf Hans van Manen zijn niet meer onder ons. Teun voegt zich dan nu bij hen, en en ook bij al die anderen uit de showbusiness die met Teun samenwerkten. Daarbij noemde Teun dikwijls Rudi Carell als groot voorbeeld, de man die een grenzeloos vertrouwen had in zijn orkestleider en arrangeur, en volkszanger Johnny Jordaan.
Maar wat is dan het allermooiste dat Tonny Eyk ooit heeft geschreven? Pèome pour deux? Op een onwoond eiland? Rozen, rumbonen en rode wijn? ‘Ik ben Joep Meloen? Hollands Glorie? De stille kracht? Ik houd het niet geheel toevallig op wonderschone ‘Chanson pour Milan’, het thema voor de documentaire ‘Nummer 14 Johan Cruijff’ uit 1973 dat Letty de Jong inzong.
In zien tiende levensjaar ging Teun het podium op. Of Eyk nu speelde met de groten der aarde, onder wie Bill Haley of Danny Kaye, hij bleef zijn leven trouw aan zijn Tonny Eyk Trio dat op feesten en partijen speelde in binnen- en buitenland van vermogende landgenoten. Het was altijd ‘horen, zien en spelen…’. Teun kende de favoriete nummers van zijn opdrachtgevers uit zijn hoofd, omdat hij dondersgoed wist dat aan het eind van de avond het envelopje met de honorering hem zou worden toegestopt.
,,Ik ben misschien wel niet de allerbeste pianist van Nederland, waar misschien wel de bestverdienende”, knipoogde hij dan olijk.
Foto 1: Tonny Eyk: arrangeur, pianist, orkestleider, columnist, levenskunstenaar, jurylid, verzamelaar kookboeken en wielrentruien, tv-persoonlijkheid en een netwerk van premiers tot sporthelden.
Foto 2: Tonny Eyk in zijn werkkamer in Badhoevedorp, een groot archief van zijn werk. Met posters, LP’s, geluidsopnames, brieven, video’s.
Foto 3: Tonny Eyk ontvangt in april 2024 de Buma Oeuvre Award Music in Media voor zijn uitzonderlijke bijdrage aan de Nederlandse mediamuziek.
Foto 4: Tonny Eyk komt tijdens de première van het Kerstcircus in Carré een oude bekende tegen uit het internationale varieté.
Foto 5: Tonny Eyk was op 1 mei jl aanwezig bij een concert van talentvolle jongeren in Hotel Huis ter Duin in Noordwijk aan Zee. De jongeren speelden de (klassieke) muziek van Eyk, een van diens verborgen talenten.
Foto 6: Tonny Eyk met diens vrouw Liesbeth.
Foto 7: Tonny Eyk genodigd voor de Uitblinkerslunch 2024 bij koning Willem-Alexander en zijn vrouw Máxima. Tonny Eyk staat rechts op de foto.
